از اواخر بهمن ماه سال 98 تاکنون، بسیاری از کسب‌وکارها و بخصوص استارتاپ‌های نوپا، ضرر و زیان زیادی را بخاطر شیوع کرونا ویروس متحمل شده‌اند. بسیاری از این کسب‌وکارها کاهش شدید فروش داشته‌اند، برخی به تعدیل همکاران خود روی آورده و حتی تعدادی از آن‌ها فعالیت خود را بطور کامل متوقف کرده‌اند. مطابق آمار «تأثیر ویروس کرونا بر ۳۰ کسب‌وکار آنلاین ایرانی»، کروناویروس تاثیرات منفی زیادی بر کسبوکارهای متعددی در حوزه سفر و گردشگری، حمل‌ونقل و تبلیغات آنلاین در کشور داشته است. از سوی دیگر، یک‌سری از کسب‌وکارها و استارتاپ‌ها نیز توانسته‌اند نه تنها با این شرایط بحرانی انطباق یافته و با آن مقابله کنند، بلکه به شکل‌های مختلفی به کمک مردم جامعه و سایر کسب‌وکارها بشتابند. در این میان نقش شرکت‌های مشاوره مدیریت نیز با اطلاع‌رسانی، تولید محتوای مناسب و ارزشمند، برگزاری وبینارها و لایوهای مناسب و ارائه خدمات رایگان (pro bono) در شرایط خاص، بسیار پررنگ است. در این مقاله به 8 راهکار برای کسبوکارهای نوآور و استارتاپ‌ها اشاره شده که با بکارگیری آن‌ها می‌توانید به مدیریت بحران کروناویروس و کاهش اثرات مخرب اقتصادی و اجتماعی آن در کشور کمک کنید.
در این شرایط استارتاپ‌ها چه کارهایی می‌توانند انجام دهند؟
آیا شما هم یکی از آن شرکت‌های نوآور و خلاقی هستید که توانمندی زیادی در بهره‌برداری حداکثری از منابع محدود دارند؟ در این صورت شما باید یک استارتاپ باشید و شبیه به بسیاری شرکت‌های دیگر در حوزه خودتان، احتمالاً مجهز به دانش فناورانه بوده، به جامعه اهمیت داده و بدون شک، آماده انطباق سریع با تغییرات هستید. به عبارت دیگر، دنیا بیشتر از هر زمان دیگری به شما نیاز دارد ...
البته نمی‌توانیم این حقیقت را نادیده بگیریم که جوامع استارتاپی نیز از حمله کروناویروس مصون نبوده و نیستند. در واقع بسیاری از بنیانگذاران استارتاپ‌ها بخاطر پیامدهای محدودیت‌ها و موانع گسترده ناشی از این بحران، آشفته شده‌اند و به سختی در تقلا برای شناور نگهداشتن قایق کسب‌وکار خود و فعال نگهداشتن کارکنان‌شان در این سیلاب هستند! اما اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که توانایی مقابله با این بحران را دارند، زمان بسیار مناسبی است تا به کسب‌وکارهایی بپیوندید که برای مقابله با این شرایط بی‌سابقه (که به راحتی ممکن است منجر به رکود بی‌سابقه و زیان‌باری شود) به مردم و دولت‌ها کمک می‌کنند. از سوی دیگر، اگر یکی از آن استارتاپ‌های نوپایی هستید که در تلاش و تقلا برای رسیدن به اهداف خود است و یا بحران همه‌گیر کرونا ویروس لطمه شدیدی به شما وارد کرده است، باز هم امکان بازسازی خود و بازگشت به جامعه را دارید. هنوز هم می‌توان از تسهیلات و بودجه‌هایی که در شرایط اضطراری به استارتاپ‌ها اعطا می‌شود، استفاده کرد.
فراموش نکنید که بسیاری از ایده‌های زیر حتی به فرآیند جذب مشتری (lead generation) و آشنا شدن مردم با شرکت شما و فعالیت‌های‌تان کمک می‌کند. لذا سرمایه‌گذاری‌ها و تلاش‌های شما در انجام این فعالیت‌های خوب، به خودتان نیز کمک خواهد کرد.
لذا اگر اهل دل به دریا زدن هستید و می‌خواهید نه تنها به کارمندان و مشتریان و شرکای خود، بلکه به کل دنیا خدمت کنید، آستین بالا زده و هشت ایده زیر را برای بازسازی جامعه مدنظر داشته باشید.
1. محصولات و خدمات رایگان عرضه کنید.
بحران کروناویروس با وجود اینکه به سرعت و به شکل غیرمنتظره ای پیش آمد، اما تاثیرات زیادی بر سلامت عمومی و اقتصاد جوامع داشت. در این میان استارتاپ‌های زیادی در حوزه‌های مختلف، از چاپ سه بُعدی تجهیزات بیمارستانی و ارائه خدمات رایگان برای حمایت از افراد آسیب‌دیده گرفته تا برگزاری دوره‌های آموزشی و ارائه پلتفرم‌های دورکاری، خدمات و محصولات خود را از صمیم قلب برای کمک به دیگران، به صورت رایگان و یا همراه با تخفیف زیاد ارائه کرده‌اند. اگر بِرند شرکت شما هر گونه محصول یا خدمتی دارد که برای کمک به دیگران جهت مقابله با این بحران همه‌گیر مفید است، اکنون بهترین زمان برای دراز کردن دست یاری به سوی آن‌هاست.
2. بر روی راه‌حل‌های نوآورانه فناوری-محور برای مبارزه با کرونا ویروس کار کنید.
اگر ایده‌ای برای توسعه یک محصول دارید که به مبارزه با کرونا ویروس کمک می‌کند، هر چه سریع‌تر دست به کار شوید. بسیاری از شرکت‌ها از منابع خودشان برای کمک به موسسات تحقیقاتی استفاده می‌کنند. برخی از دولت‌ها بودجه‌هایی را به این موضوع تخصیص داده‌اند. و تعدادی از سازمان‌ها و موسسات مانند کمیسیون اجرایی اتحادیه اروپا در این خصوص سرمایه‌گذاری کرده‌اند. فقط شما هم سریع دست به کار شوید و یادتان باشد که حتی تولید یک برنامه نرم‌افزاری ساده که شهروندان را ترغیب به سازگار شدن با شرایط جدید کند، می‌تواند برای چند نفر مفید باشد. در این بین نقش پررنگی که شرکت‌های فناوری سلامت (healthtech) بازی می‌کنند نیز حائز اهمیت است.
3. با جامعه استارتاپی کشور خود در تماس باشید.
اکنون زمان آن رسیده است که پیوندها و گره‌ها را محکم‌تر کرده و بصورت دسته‌جمعی به مدیریت بحران کمک کنیم. برای مثال جامعه فناوری در کشور استونی با انجام فعالیت‌های مختلفی (همچون به اشتراک‌گذاری ابزارهای آموزش دیجیتالی خود) به مقابله با کرونا ویروس برخواسته است. در کشور پرتغال وب‌سایتی برای مشارکت شرکت‌های فناوری-محور در این خصوص ایجاد شده است. راه‌های مختلفی برای کمک سریع و هوشمندانه و انجام اقدامات لازم وجود دارد. لذا تا آنجا که از دست‌تان بر می‌آید، مشارکت داشته باشید و دیگران را نیز به انجام این کار تشویق کنید.
4. هکاتون‌هایی را میزبانی کرده و یا در آن‌ها مشارکت داشته باشید (حتی بصورت راه دور!)
در حال حاضر بسیاری از مسیرهای هموار شده و راهکارهای نوآورانه‌ای که حاصل برگزاری هکاتون‌های مقابله با کروناویروس هستند، در دست توسعه و پیاده‌سازی می‌باشند (به رویدادهای نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری جهت توسعه پروژه‌های مختلف در یک مدت زمان کوتاه، هکاتون گفته می‌شود). آیا شما هم در کشورتان هکاتون برگزار می‌شود؟ اگر پاسخ مثبت است، وارد چالش شده و در آن‌ها شرکت کنید. اگر پاسخ‌تان منفی است، می‌توانید شما برای اینکار پیش‌قدم شده و برگزاری آن را سازماندهی کنید. مثلاً آیا می‌توانید در این رویداد، راهکار نوآورانه‌ای برای این مسئله بیابید که «مردم محلی بتوانند داوطلب کمک و پشتیبانی از سالمندان منطقه خود شوند»؟ بسیاری از محصولات و خدمات تحوّل‌آفرین، از دل همین رویدادها بیرون آمده‌اند. در حال حاضر برای مقابله با شرایط اضطراری و مدیریت دوران پسا-کرونا و جلوگیری از انزوا و احساس تنهایی افراد، بیشتر از هر زمان دیگری به این محصولات و خدمات نیاز داریم.
5. وبینارهای رایگان و یا جلسات آنلاین پرسش و پاسخ برگزاری کنید.
بسیاری از برگزارکنندگان رویدادها در سایه آخرین فناوری‌های موجود، کنفرانس‌های خود را به شکل آنلاین برگزار می‌کنند. این اتفاق تا زمانیکه همه ما در خانه قرنطینه هستیم، محتمل است. لذا شما هم به این قافله بپیوندید و لایو باشید! چه خودتان به تنهایی، چه همراه با تیم‌تان و چه همراه با افراد حرفه‌ای از سایر کسب‌وکارها و استارتاپ‌ها. فرقی نمی‌کند که رویداد آنلاین باشد یا وبینار و یا پادکست، ویدیوی یوتیوب، نشست پرسش و پاسخ، و یا هر کار مرتبط دیگر. فقط مطمئن شوید که تجربیات ارزشمند خود را در اختیار دیگران می‌گذارید و به آن‌ها کمک می‌کنید تا همچنان باانگیزه باشند.
6. تیم‌های استارتاپی نوپا را در شتاب‌گیری و یا برنامه رشدشان راهنمایی کنید.
خوشبختانه برنامه‌های رشد (Growth Programme) رایگان زیادی وجود دارد که هدف اصلی آن‌ها، نشان دادن مسیر کاهش احتمال آسیب و شکست است. موسسین استارتاپ‌ها می‌توانند نقشی حیاتی را در واکنش سریع به این چالش‌ها بازی کنند. آن‌ها می‌توانند به کسبوکارهای نوپا و آسیب‌پذیر کمک کنند تا در مقابل این طوفان مقاومت نمایند. تمام کاری که باید انجام دهید آن است که بر روی اینترنت به دنبال یک برنامه مربی‌گری بگردید که مرتبط با حوزه تخصصی شما باشد.
7. در خصوص دورکاری به سایر کسب و کارها توصیه بدهید.
اگر عضوی از یک تیم استارتاپی می‌باشید، به احتمال زیاد با مفهوم «کار از خانه» یا همان دورکاری آشنا هستید. اما بخاطر داشته باشید که میلیون‌ها نفر از مردم، شاید اولین روزهای دورکاری خود را در خانه سپری می‌کنند. این شرایط جدید باعث شده است که هزاران مدیر، چاره‌ای جز رهبری تیم‌شان به شکل آنلاین نداشته باشند و برای این اتفاق نیز آماده نشده‌اند. برای کمک رساندن به آن‌ها می‌توانید نکات مربوط به دورکاری را در بلاگ، پست لینکداین و وبینار خود آموزش دهید و یا حتی با آن‌ها در تماس تلفنی باشید.
8. به SMEها در خصوص دیجیتالی شدن و خودکارسازی کارهای‌شان مشورت بدهید.
در شرایطی که میلیون‌ها نفر در سرتاسر دنیا اولین روزهای دورکاری خود را می‌گذارنند، تصور کنید چه تعداد بنگاه‌های کوچک و متوسطی (Small and Medium-sized Enterprises) وجود دارند که تا همین چند هفته قبل، چیزی از تحوّل دیجیتال نمی‌دانستند. عدم امکان حضور در محل شرکت و یا در سطح جامعه، منجر به خودکارسازی بسیاری از فرآیندها می‌شود و لذا بسیاری از SMEها به دنبال روش‌ها و مدل‌های کسب‌وکاری جدید هستند. شما می‌توانید با کمک به این شرکت‌ها و راهنمایی آن‌ها در خصوص برپاسازی خدمات فروش آنلاین، برگزاری کمپین‌های بازاریابی، خودکارسازی مبتنی بر هوش مصنوعی (AI-driven Automation)، گردآوری داده به کمک اینترنت اشیاء (Internet-of-Things) و بکارگیری ابزارهای آی‌تی مناسب، تفاوت بسیار بزرگی را ایجاد کنید.
انتخاب با خودتان است. به یاد داشته باشید که اکنون زمانی است که همه ما باید به پا خواسته، تاثیری مفید و واقعی بر جامعه‌مان بگذاریم.
اگر هیچ کار دیگری هم انجام نمی‌دهید، حداقل هر جا که می‌توانید به دیگران مشورت بدهید. اگر شما سازمانی تاثیرگذار بوده و نگاه مثبتی داشته باشید، سایر کسب‌وکارها و استارتاپ‌ها نیز از شما الگو می‌گیرند و آن‌ها هم دست به کار می‌شوند. ما به سرعت و البته با کمک یکدیگر می‌توانیم با عدم‌قطعیت پیش روی‌مان سازگاری پیدا کنیم ...