نگاهی به تاثیر کرونا ویروس بر جهان کسب و کار

سخن مشاور مدیریت:

با شیوع ویروس کرونا در جهان و ایجاد پاندمی، روند ابتلا به این بیماری در کشورهای مختلف جهان بررسی شده است، در این مقاله سعی داریم تا با بررسی تاثیر شیوع بر روند بازارهای مالی و نیز تاثیرات آن بر اقتصاد کشور دانمارک به تحلیل دقیق‌تری از این تاثیر بپردازیم.

شیوع ویروس کرونا:

در ابتدای شیوع این ویروس مشاهدات حاکی از توسعه انتقال سریع‌تر آن در مقایسه با شیوع SARS در سال 2003 بود.

• بین 20 ژانویه 2020 تا 11 مارس 2020 تعداد موارد Covid-19 تأیید شده جهانی؛ از ۷ مبتلا به تعداد ۱۱۸ هزار نفر رسید.

• به عنوان مثال: در کشوری مانند دانمارک تعداد موارد تایید شده بشدت افزایش یافت به طوری که در طی هفته‌ی قبل از انتشار این مقاله شیوع بیماری از ۸ مبتلا در ۴ مارس ۲۰۲۰ به ۶۷۴ مبتلا در ۱۳ مارس ۲۰۲۰ و به ۸۰۱ مبتلا در عصر روز ۱۳ مارس رسید!

این پیشروی شیوع به میزان ۱۳ برابر میزان موارد تأیید شده در اپیدمی ویروس SARS در سال ۲۰۰۳ آن هم در طی ۷۰ روز اول بوده است! این در حالی است که طبق گفته مقامات بهداشتی دانمارک، COVID-19 با سرعتی بیشتر از آنفولانزای فصلی گسترش می‌یابد. (2.3 در مقابل 1.3) 

هر فرد آلوده؛ دوره‌ی نقاهت طولانی‌تری نیز دارد. دوره‌ای که به نسبت آنفولانزای فصلی بسیار طولانی‌تر است، در آنفلونزای فصلی دوره نقاهت بیماری حدود ۴ روز و در کروناویروس این دوره تا دو هفته به طول می‌انجامد. براساس موارد یافت شده این ویروس شیوع سریع‌تری دارد اما به اندازه‌ی ویروس سارس کشنده نیست! نسبت کشندگی ویروس‌کرونا در برابر سارس به میزان ۶/۳ درصد در برابر ۱۰ درصد موارد تاییدشده‌ی مرگ و میر است.(یادداشت ۱)

تأثیر بر بازارهای مالی

بازارهای سهام اروپا متحمل خسارات عمده ناشی از شیوع COVID شده است. 

بخش انرژی کشورهای اروپایی از جمله نفت و گاز نیز از پایان ژانویه حدود ۳۰ درصد کاهش داشته است. قیمت انرژی روز به روز پایین‌تر می‌آید و فشار بر روی سهام انرژی بسیار شدید است. در بخش مالی نیز بانک‌ها این خسارات را تجربه کرده‌اند و عامل محرک آن ضرر و زیان ناشی از این مشکل جهانی است.

صنایع دیگر مانند: داروسازی و فناوری اما جایگاه خود را در این بحران به نسبت خوبی حفظ کرده‌اند، بخش‌های مختلفی را در خود جای داده‌اند و کمتر در معرض فشارات کوتاه مدت هستند. هزینه‌های مصرف‌کننده را اما باید در نظر داشت، چشم‌انداز رشد آهسته‌تر اقتصادی به این معنا است که نرخ بهره پایین بانک جهانی، سیاست پولی را کاهش داده و روندی نزولی را طی می‌کند.

این در حالی است که نوسانات بازار تا حدی افزایش یافته است و فشار بر نرخ بهره از زمان بحران مالی جهانی که در ضمیمه نیز می‌توانید مشاهده کنید مشهود است. (یادداشت ۲)

تأثیر اقتصادی واقعی

اختلال در زنجیره تأمین جهانی و شوک تقاضای منفی و تأثیرگذاری بر اقتصاد

در یک دوره زمانی کوتاه، بحران COVID-19 از یک بحران در یک کشور (چین) به یک اختلال در زنجیره تأمین جهانی (عرضه برونزا منفی شوک زنجیره‌ای) و شوک تقاضای منفی با کلاف پیچیده‌تری در سطح جهان تبدیل شده است. شرکت‌ها و کارخانه‌ها در حال کاهش سطح فعالیت یا تعطیل شدن هستند. اختلال در زنجیره‌های عرضه جهانی تا حدی است که از مردم خواسته می‌شود در خانه یا محل کار خود بمانند و به شدت مصرف شخصی را کاهش داده و یا محدود کنند.

همچنین مسافرت و محدودیت‌های گردشگری نیز اعمال شده است. در بررسی موضوعی کشور دانمارک اما پاسخ سیاستی این کشور در مواجهه با بحران به صورت دو هفته تعطیلی در سرتاسر کشور و بسته شدن کلیه عبور و مرور از مرزها بوده است. بانک‌های مرکزی در سراسر جهان سیاست‌های پولی خود را کاهش داده و اقدامات مختلفی را برای کاهش فشارهای بازار و جلوگیری از تأمین بودجه و نقدینگی در نظر گرفته‌اند. ابعاد و بزرگی روند نزولی اقتصادی در شرایط فعلی اما نامشخص است.

زنجیره‌ای از تأثیرات واقعی بر اقتصاد

چشم انداز اقتصادی: بررسی اقتصاد Deloitte

اختلال در زنجیره عرضه و تقاضای جهانی و همچنین بازارهای مالی را می‌توان با تعیین پیش‌بینی‌های رشد اقتصادی در سراسر جهان بررسی کرد.

طبق آمار OECD، تخمین زده می‌شود که اقتصاد جهانی در سال 2020 به جای رشد اولیه 2.9%، رشد اولیه 2.4% را تجربه کند در حالی که رشد اروپا نیز از ۱/۱ به ۰.۸ کاهش می‌یابد.

در دانمارک از پروژه Nordea Markets تخمین زده می‌شود که نرخ رشد اقتصادی در بدترین سناریو از ۱.۵٪ تا 1.0٪ یا حتی 0.5٪ کاهش یابد.

با این وجود، باتوجه به رکود سال 2020، پیش‌بینی‌های سال 2021 برای رشد اقتصاد جهانی و اروپا (به ترتیب 3.3% و 1.2%) در نتیجه‌ی تعدیلاتی اجباری خوش‌بینانه هستند.

نظرسنجی که از حدود 4500 شرکت کننده در یک وبینار جهانی اقتصاد Deloitte با همکاران و مشتریان آن انجام شد؛ نشان می‌دهد که (از جمله 200 شرکت کننده در HSCB  Barclays و Wells Fargo) در تاریخ 12 مارس که تقریبا 80٪ معتقدند؛ کروناویروس تأثیر شدید اما کوتاه مدت خواهد داشت. بر این اساس، تقریباً 70٪ از پاسخ دهندگان انتظار دارند که اقتصاد در فصل تابستان یا پاییز (Q2 یا Q3) سال 2020 دوباره رشد کند. حتی اگر بیش از نیمی از پاسخ دهندگان با این نظر مخالف باشند؛ متقاعد شده‌اند كه سياست گذاران ابزار كافي براي كاهش شوك ناشي از این بحران را دارند.

نظرسنجی‌های انجام شده در 12 مارس 2020 ، شامل 3000 همکار و مشتری (نظرسنجی‌ها، چشم‌انداز اقتصادی OECD در نوامبر 2019 و بروز رسانی Coronavirus (مارس 2020) برای ارقام جهانی و اتحادیه اروپا. تخمین بازارهای Nordea از دانمارک است).

شمای کلی تاثیر کرونا ویروس

حمل و نقل

• تأثیر کرونا ویروس در این صنعت بسیار کوتاه مدت اما شدید است.
• محدودیت سفر و مشکلات زنجیره تامین نیز در این امر موثر است.
• کاهش حجم مسافران در حمل و نقل‌های هوایی و زمینی نیز وجود دارد.
• حدود ۳۰ درصد از حمل و نقل‌های هوایی فرودگاه کوپنهاگ کاهش یافته است.

هتل ها و رستوران ها

• تخمین زده می‌شود که گردش مالی در بین هتل‌ها در برخی از موارد کم شده است.
• ٪50-٪60 رستوران‌ها و کافه‌ها نیز گزارش عمده‌ای از روند مراجعات خود دارند.

مالی

• قیمت سهام بانک‌های دانمارکی به شدت کاهش یافته است و تا حدودی نگرانی در مورد ضرر اعتباری در بخش شرکت‌های کوچک و متوسط احساس می‌شود.
• شرکت‌های بزرگ، به نظر می‌رسد که نسبت به عرضه آسیب‌پذیرتر هستند.
• اختلال در زنجیره و شوک تقاضای منفی نیز وجود دارد.

داروسازی

• در این صنعت تاثیر محدود بوده است و به دلیل افزایش هزینه برای واکسیناسیون نیز روند رو به رشدی دارد.

اوقات فراغت

• توصیه مقامات دانمارکی برای خودداری از تجمعات بیش از ۱۰۰ نفر در مکان‌های بسته موضوع مهمی بوده است.
• بخش اوقات فراغت (مراکز کنفرانس، مکان‌های کنسرت) نیز تعطیل شده است.

پیام‌های کلیدی

۱. روند كاهش اقتصاد جهانی به اقتصاد دانمارك آسیب خواهد رساند.

۲. COVID-19 با سرعت بیشتری گسترش می‌یابد، اما کشندگی آن از نمونه‌ی مشابه خود یعنی بیماری سارس کمتر است .

۳ .سه و شش دهم درصد در مقابل ده درصد میزان موارد تایید شده مرگ و میر است.

۴. سرعت شیوع دو و سه در مقابل یک و سه به نسبت آنفلونزای فصلی را دارا است.

۴. موارد ابتلا از 4 تا 13 مارس تعداد موارد تأیید شده افزایش یافته است.

 COVID-19 خسارات شدیدی به اقتصاد جهانی وارد کرده است. بازارهای سهام خسارات جبران ناپذیری وارد ساخته است. ضررهای اساسی و عدم ثبات بازار سهام در حدی است که تاکنون در جهان پیشامد نکرده است.

بحران مالی

• در دانمارک، به ویژه بخش حمل و نقل، هتل ها و رستوران ها خسارات عمده‌ای را متحمل شده‌اند. کاهش رفت و آمد و گردشگری نیز از آنجا که دولت دانمارک اقدامات فوق العاده‌ای را برای پیشگیری در نظر گرفته است ایجاد شده است. گسترش جمعیت نیز از عواقب بحران کرونا خواهد بود. که انتظار می‌رود روند تاثیر بر اقتصاد را مشخص کند.

• مطابق بررسی جهانی اقتصاد Deloitte در بین تقریباً 4500 همکار و مشتری از انتظارات در سراسر جهان می‌توان دریافت که کند شدن رشد اقتصادی کوتاه مدت اما سنگین خواهد بود. انتظار می‌رود پایان سال 2020 اقتصاد دوباره در مسیر رشد خود بازگردد. همچنین این شرکت بررسی‌های خود را بر اقتصاد جهانی نیز داشته است.

ضمیمه -  تأثیر در بازارهای مالی (نوسانات بازار سهام در بالاترین سطح از زمان بحران مالی -VSTOXX)

 با توصیف معیار نوسانات اروپا که منعکس کننده احساسات سرمایه‌گذاران و عدم قطعیت کلی اقتصادی با اندازه گیری 30 روزه است.

نوسانات یورو استوکس 50.

• همانطور که در نمودار پایین Coronavirus نشان داده شده است، افزایش ناپایداری به بالاترین سطح از زمان بحران مالی بزرگ در سال 2008 قرار دارد.

و سرمایه‌گذاران در معرض ترس سرمایه‌گذاری هستند.

• تا امروز شاخص نوسانات GFC؛ تقریباً افزایش یافته است. امسال این رشد به میزان 280٪، حتی بیش از نرخ رشد در طول سال بوده است.

یادداشت‌ها:

1) روز اول بیماری سارس، ۲۷ مارس ۲۰۰۳ است. این در حالی است که روز اول کرونا ویروس در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ است. و روز ۷۳‌ام برای کروناویروس را می‌توان ۱۲ مارس ۲۰۲۰ در نظر گرفت.

۲) همه شاخص‌ها به صورت اروپایی هستند: فهرست حمل و نقل، انرژی، داروسازی، مالی و فناوری Eurostoxx

منابع:

۱. تعدادمبتلایان تاییدشده سازمان بهداشت جهانی

۲.تامسون رویترز آیکن، اتحادیه اروپا

منبع: Deloitte